Samuel Huntington leek na de smeulende puinhopen van de Twin Towers gelijk te krijgen met zijn 'Clash of Civilizations' Zijn artikel verscheen halverwege de jaren '90 en werd onder andere als kritiek gezien op de optimistische visie van Fukuyama. Huntington's visie was inderdaad beduidend pessimistischer dan de liberale zegetocht en het einde van de geschiedenis. Net zoals Fukuyama werkte hij zijn ideeen verder uit in een gelijknamig en even invloedrijk boek.
Huntington schetste een wereld waarin acht dominante culturen de belangrijkste factoren van betekenis waren. Vanuit dat perspectief kon de wereld(geschiedenis) worden beschreven. Het Westen zou de wereld nog een tijdje domineren, maar relatief gezien was het verval al ingezet. 'Clash' klonk en klinkt nogal omineus en het was natuurlijk ook geen vrolijke boodschap. Daarbovenop leek hij na 9-11, voor de niet- geinformeerden, ook gelijk te krijgen. Maar zoals Richard Betts (van het originele foreign affairs artikel) terecht stelt:
"Many misread Huntington's initial article as a xenophobic call to arms for the West against "the rest." The later book made clear that his aim was quite the opposite: to prevent the growing clash of civilizations from becoming a war of civilizations. He called for humility instead of hubris, writing, "Western belief in the universality of Western culture suffers three problems: it is false; it is immoral; and it is dangerous." Spreading Western values does not promote peace but provokes resistance: (...) The wiser alternative, he argued, is to accept that "the security of the world requires acceptance of global multiculturality."
Hij is dus nogal eens verkeerd begrepen en geïnterpreteerd. Dat het Westen, de VS voorop, een toontje lager moeten zingen is voor velen nog steeds geen welkome boodschap. Vooral de vaststelling dat het universalisme niet klopt en hypocriet is wordt weer eens bevestigd door de ontboezemingen die in de recente wikileaks documenten te vinden zijn.
De aantrekkelijkheid van de botsing der beschavingen is tegelijkertijd zijn grote zwakte. De grove schets van acht overkoepelende 'wereldculturen' is te ongenuanceerd om de toets van de werkelijkheid te doorstaan. Een goed voorbeeld is te vinden in een artikel in de wetenschapsbijlage van het NRC van. 6 november over de Nederlandse geschiedenis en identiteit. Binnen Nederland is er al zoveel diversiteit en is het kennelijk erg moeilijk om een gemene deler te benoemen. Als het over die grote algemene culturen gaat is dat natuurlijk nog veel moeilijker. Er zijn te veel uitzonderingen aan te wijzen om het een geloofwaardig model te laten zijn.
Om in eigen land en bij het thema te blijven, nogmaals een artikel over Wilders. Wilders populariteit bestaat natuurlijk bij de gratie van de perceptie van een 'clash of civilizations' in Nederland. Zijn wereldbeeld en dat van zijn kiezers bestaat uit een overzichtelijk schema van goed en fout. Een truc die fascisten in het interbellum ook toepasten In een recent uitgekomen boekje noemt Rob Riemen Wilders een fascist, of in ieder geval dat hij kenmerken heeft van een fascist. Dit en het feit dat we ons druk maken over de al dan niet criminele activiteiten van de vertegenwoordigers van de zelfbenoemde fatsoenspartij PVV houden ons schijnbaar meer bezig dan de veranderende wereld om ons heen. Afshin Ellian is het natuurlijk niet met Riemen eens en plaats enkele kanttekeningen bij het verhaal van Riemen.
Maar dat de wereld veel groter is dan Venlo en Gouda blijkt uit ontelbaar veel artikelen over de opkomst van China, gelukkig ook in de Nederlandse pers. Het volgende artikel uit het juni-nummer van de Internationale Specator geeft de dilemma's voor Nederland in de wereld goed weer. Gelukkig nemen 'elitaire' beleidsmakers de veranderende wereld wel serieus. Laten we hopen dat het 'volk'dat ook doet.
Over de opkomst van China en de 'realistische' school volgende keer meer. Daarna zal ik onder andere ingaan op Nederland en de noodzaak voor Europese oplossingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten